Çocuğum Duygularını İfade Etmekte Zorlanıyor, Ne Yapabilirim?

Bazı çocuklar hislerini çok kolay anlatır; neye sevindiyse yüzünden okunur, neye kırıldıysa hemen söyler. Ama bazı çocuklar vardır, duygularını içine atar. Ne hissettiğini anlamak zor olur. Sıkışır, susar, uzaklaşır… Ve ebeveyn olarak en zor şeylerden biri başlar: “Bir derdi var ama ne olduğunu bilmiyorum.”

Oysa duygularını ifade edemeyen çocuklar, genelde hissetmiyor değil, sadece nasıl anlatacaklarını bilemiyordur. Kelime bulamıyordur, korkuyordur, yargılanmaktan ya da anlaşılmamaktan çekiniyordur. Bu durum geçici olabilir, ama eğer doğru şekilde desteklenmezse içine kapanıklık, öfke patlamaları, hatta özgüven problemleriyle devam edebilir.

Peki bu noktada biz ne yapabiliriz? İşte birkaç küçük ama etkili adım:

Siz Dile Getirin, O İçselleştirsin

Çocuğunuzun yaşadığı duyguyu sizin sözlerinizle tanıması, onu ifade etmeye başlamasının ilk adımıdır.“Sanırım biraz kızdın, çünkü sıra sende değildi.”“Bu çok üzücü olmuş olmalı, seni dışlamaları canını acıtmış olabilir.”Duygularını anlamlandırmak için bir kelimeye, bir modele ihtiyacı vardır. Siz bu kelimeyi verdiğinizde içindeki düğüm biraz çözülür.

Duyguları Küçümsemeyin

“Bunda da ağlanacak ne var?”, “Abartma, bu kadar sinirlenilir mi?” gibi cümleler, çocuğun duygusunu bastırmasına yol açar. Oysa hissettiği şeyin geçerli ve kabul edilebilir olduğunu bilmek, kendini ifade etmeye devam etmesi için cesaret verir.

Duyguyu Değil, Davranışı Yönetin

Çocuk bağırıyorsa, önemli olan neden bağırdığıdır. “Bağırman doğru değil ama kızgın hissetmen çok normal” demek, hem duyguya alan açar hem de davranışla ilgili bir sınır koyar. Böylece çocuk hem anlaşılır hem de yönlendirilmiş hisseder.

Günlük Rutinlerde Mikro Alanlar Yaratın

Yatmadan önce, yemek sırasında, okuldan sonra… Kısa bir “Bugün seni en çok ne mutlu etti? En çok neye canın sıkıldı?” sorusu bile çocuğun duygularına alan tanımanız için bir kapı aralayabilir. Konuşmak istemediğinde ısrar etmeyin ama bu alanın her gün var olduğunu bilsin.

Yargısızca Dinleyin

Sadece anlatmasına izin verin. Tavsiye vermeden, düzeltmeden, çözüm bulmaya çalışmadan… Bazen çocuklar bir çözüm değil, sadece “anlaşılmayı” arar. O anı sunarsanız, bir süre sonra daha fazlasını da anlatmaya başlayacaklardır.

Oyun ve Sanatı Konuşturun

Çocuklar kelimelere dökemediği duyguları oyunla, resimle, hikâyeyle dışa vurabilir. Bazen kurduğu bir oyunda ya da çizdiği bir resimde yaşadığı bir zorlanmayı, bir duyguyu fark edebilirsiniz. Soru sormak yerine izlemek, duygulara daha doğal ulaşmanın bir yoludur.

Unutmayın, duygular doğaldır; sadece çocuklar onları bizim kadar net ifade etmeyi henüz bilmiyor olabilirler. Önemli olan onların hissettiklerini görebilmek, sakince eşlik edebilmek ve kendi kelimelerini bulana kadar yanında olabilmek…

Çünkü çocuklar, en çok anlaşıldıklarında konuşmayı öğrenirler.