Tekerleme Nedir ?
Sözlük anlamı “ağızda yuvarlanan , anlamsız kelimelerin bir arada kafiyeli bir şekilde toparlanması ile oluşan eşsesli kelimeleri toplamıdır". Muhtemelen sözcüklerin ağızda hızlı bir şekilde yuvarlanması bir araba tekerinin dönmesine benzetilmiştir. Tekerlemeler kimi zaman masal,hikaye, çocuk oyunları ya da halk tiyatrolarının içerisinde kimi zaman ise yalnız başına karşımıza çıkmaktadır. Tekerleme bir tür olarak Türk edebiyatında karşımıza ilk defa Divanü Lügati't Türk isimli eserimizde çıkmıştır.
Tekerlemelerin varlık sebebine bakacak olursak aslında gerçek hayatta olması ya da yapılması pek mümkün olmayan olaylar olduğunu görebiliriz. Çoğu zaman hayal sınırlarını fazlaca zorlayan bu tekerlemelerin amacı insanları şaşırtmak , eğlendirmek ya da neşeli zaman geçirmek maksadıyla söylendiği esastır.
Tekerlemelerin Dil Gelişimine Etkisi
Çocuklarda dil becerileri doğdukları andan itibaren gelişmeye başlar. Bu durum ilk başlarda dinleme olarak daha sonra ses taklitleri ile devam eder. Ebeveynlerin çocuklarıyla sürekli iletişim halinde olması karşılıklı dil gelişimini destekleyen bir unsurdur. Maalesef günümüzde teknolojik aletlerin tablet , televizyon vb. hayatımıza girmesiyle tek taraflı iletişim yaygınlaşmıştır. 2-5 yaş arası dönemde çocukların anadilinin oturacağı bir aşikârdır. Özellikle bu dönemde çocuklarımızın dil gelişimi açısından sesli oyunlara ve bu oyunlarda kullanılan mâni ve tekerleme türü dil geliştiren söylemlere ihtiyaç vardır. Çocuğun kelime dağarcığını geliştiren tekerlemeler aynı zamanda soyut hafızasına da canlılık kazandırır. Özellikle büyüme çağındaki çocuklarımızın bilişsel, duyuşsal zekalarını geliştirmede önemli bir yere sahiptir. Tekerlemelerin edebiyatımızda en güzel örneğini “Ziya GÖKALP “ vermiştir.
ALAGEYİK
Çocuktum, ufacıktım, Top oynadım,acıktım.
Buldum yerde bir erik, Kaptı bir Ala Geyik.
Geyik kaçtı ormana, Bindim bir ak doğana.
Doğan, yolu şaşırdı, Kaf Dağından aşırdı
...
Comments